بیش فعالی در کودکان چیست؟
بیش فعالی در بچه‌ها که با نام ADHD هم شناخته می‌شود، یک اختلال عصبی رشدی است. این اختلال باعث می‌شود برخی از کارهای به نسبت ساده از نظر پدر و مادر، برای کودک سخت باشد و او نتواند کار را به درستی تحویل دهد. اختلال بیش فعالی در بچه‌ها باعث می‌شود فرد خردسال در طول روز بی‌قرار باشد و با یک‌جا نشستن یا ساکت‌ماندن، مشکل داشته باشد و شما را عصبی کند. هر کودکی که جنب‌و‌جوش دارد را نباید تصور کنید پیش فعال است و بهتر است اول با علائم بیش فعالی در کودکان آشنا شوید.
علائم بیش فعالی در کودکان
کودکی که پیش‌فعال است، با مشکلاتی نظیر بی‌توجهی، تکانشگری و… دست و پنجه نرم می‌کند. هر چقدر سن کودک کمتر باشد، تشخیص اختلال بیش‌فعالی برای پدر و مادران سخت‌تر می‌شود؛ ولی در بعضی از کودکان، در سن ۳ سالگی این اختلال توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. بیش‌فعالی در کودکان تا قبل از سن ۱۲ سالگی به صورت خفیف، متوسط یا شدید تشخیص داده می‌شود و ممکن است این اختلال تا بزرگسالی همراه کودک باشد.
علائم بیش فعالی در کودکان زیر ۲ سال
از علائم بیش‌فعالی در کودکان ۲ سال و کمتر، می‌توان به بی‌قراری بیش‌ازحد، شلختگی در هنگام نشستن، ناتوانی در نشستن در هنگام غذاخوردن، خواندن کتاب و… نام برد. یعنی کودک شما در حین غذاخوردن، جنب و جوش دارد.
علائم بیش فعالی در کودکان ۳ ساله به بالا
علائم بیش فعالی در بچه‌های بالای ۳ سال بیشتر می‌شود. اختلال ADHD در حدود ۱۹۴ هزار کودک بین سن ۲ تا ۵ سال در سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱ مثبت شد. این کودکان معمولا با علائمی مانند بی‌توجهی، بیش‌فعالی و تکانشگری دست و پنجه نرم می‌کردند.
علائم بیش فعالی در کودکان ۴ ساله
تا قبل از اینکه کودکان به مدرسه یا پیش‌دبستانی بروند، تشخیص اینکه آن‌ها با چنین اختلالی مواجه هستند سخت است. آکادمی اطفال آمریکا یا AAP معتقد است که در سن ۴ سالگی هم می‌توان تشخیص داد کودکی به بیش‌فعالی دچار است یا خیر. این آکادمی در بررسی‌های خود متوجه شده است که کودکان تا سن ۴ سالگی، با علائم زیر دست و پنجه نرم می‌کنند:
- تکانشگری
- فعالیت و جنب و جوش زیاد
علائم بیش فعالی در کودکان ۸ ساله
بین ۶ تا ۸ سالگی نقطه شروع تشخیص بیش‌فعالی در کودکان است؛ چراکه آن‌ها در اجتماع حضور پیدا می‌کنند، صحبت می‌کنند و مخاطب معلم یا خانواده قرار می‌گیرند. کودکی که با اختلال بیش‌فعالی مواجه است، مشکلاتی نظیر حواس‌پرتی، فرارکردن از تکالیف، فراموشی و… دارد. علائم بیش فعالی در کودکان ۶ ساله تا ۸ ساله به شرح زیر است:
- گوش‌دادن به سخنان معلم برای آن‌ها سخت است؛
- نمی‌توانند به راحتی درخواست و دستورالعمل‌ها را انجام دهند؛
- بی‌دقت هستند و به دلیل بی‌دقتی دچار اشتباه می‌شوند؛
- حواس پرتی دارند؛
- خیال بافی می‌کنند؛
- برخی از کارها را فراموش می‌کنند و ممکن است وسایل خود را جا بگذارند؛
- از زیر بار وظایف شانه خالی می‌کنند و آن‌ها را انجام نمی‌دهند؛
- خیلی راحت خسته می‌شوند.
کودکان مبتلا به بیش‌فعالی به دلیل سبک غذایی متفاوت، ممکن است با چاقی روبه‌رو شوند. بهتر است در مورد چاقی در کودکان هم تحقیق کنید و با پزشک فرزندتان در خصوص سبک غذایی او صحبت کنید.
نشانه‌های بیش فعالی در کودکان
ممکن است تصور کنید که ADHD وجود خارجی ندارد و کودک شما با اختلال سندرم داون مواجه است. کودکانی که به اختلال ADHD مبتلا هستند، مشکلات زیادی مانند حواس‌پرتی، فراموش‌کاری، بی‌قراری، عدم تمرکز و… دارند. در ادامه شما را با ۱۷ تا از نشانه‌های اختلال بیش‌فعالی کودکان آشنا می‌کنیم:.
- حواس آن‌ها خیلی سریع پرت می‌شود؛
- اشتباهات زیادی در انجام‌دادن تکالیف مدرسه و… که ناشی از بی‌دقتی است، انجام می‌دهند؛
- فراموش می‌کنند بعضی از کارها را انجام دهند؛
- نمی‌توانند کارهای خسته‌کننده یا وقت‌گیر انجام دهند و ناتوان هستند؛
- نمی‌توانند هر دستوری که می‌دهید را انجام دهند؛
- خیلی سخت می‌توانند وظایف خود را سازماندهی کنند؛
- به سختی می‌توانند در محیط آرام یا ساکت بنشینند؛
- بی‌قرار هستند؛
- تمرکز کردن برای انجام‌دادن کارها برای آن‌ها سخت است؛
- بدن آن‌ها بیش‌ازحد حرکت می‌کند؛
- زیاد حرف می‌زنند؛
- عجول هستند و نمی‌توانند منتظر بمانند؛
- در بعضی مواقع بدون فکر کردن، عمل می‌کنند؛
- میان حرف بقیه حرف می‌زنند؛
- اضطراب دارند و در بیشتر مواقع نگران و عصبی هستند؛
- در زمان خوابیدن مشکل دارند؛
- در یادگیری مشکل دارند.
درمان بیش فعالی در کودکان
همان‌طور که در کتاب مشاوره با پسران و مردان مبتلا به ADHD به زبان انگلیسی و فارسی نوشته شده است، بیش فعالی بچه‌ها ۱۰۰% درمان نمی‌شود؛ ولی با دو روش مصرف دارو و رفتار درمانی، کودک مقداری درمان می‌شود.
دارو درمانی
وقتی پزشک شرایط کودک شما را بررسی می‌کند، ممکن است تصمیم بگیرد داروهای خاصی را برای مراجعه کننده تجویز کند. بیش‌از ۱۰ مدل دارو برای بهبود شرایط بیمار وجود دارد که به بهبود نشانه‌های بی‌توجهی و بیش‌فعالی کمک می‌کند. این داروها سطوح مواد شیمیایی مغز را متعادل می‌کند و مشکلات کودک کمتر می‌شود.
رفتار درمانی
وقتی روانپزشک، روانشناس، مددکار اجتماعی یا سایر متخصصان سلامت روان تصمیم می‌گیرند با رفتار درمانی، مشکل بیمار را بهبود ببخشد، به بیمار کمک می‌کنند تا مهارت‌های اجتماعی و… را آموزش ببیند. در برخی شرایط والدین کودک یا معلم مدرسه کودک باید رفتار خود را تغییر دهند تا اختلال کودک بهبود ببخشد.
بهترین زمان مراجعه به پزشک برای درمان ADHD در کودکان
تشخیص ابتلا به بیش‌فعالی تا قبل از حضور کودک در مدرسه سخت است. در صورتی که بعد از مطالعه این مطلب تصور می‌کنید کودک شما به چنین اختلالی دچار است، با رزرو نوبت متخصص اطفال می‌توانید قدم‌های اول درمان فرزند خود را شروع کنید. پزشکان دکترنکست بعد از بررسی شرایط بیمار، روش درمان را در اختیار شما قرار می‌دهند.
جمع بندی
بعضی از کودکانی که به ADHD دچار بوده‌اند در بزرگسالی از مشکل خود آگاه شده‌اند و برخی دیگر هنوز هم متوجه نشده‌اند. کودکان معمولا مشکلاتی مانند حواس‌پرتی، بی‌قراری، بی‌دقتی و… دارند. شما به عنوان پدر و مادر کودک، باید بتوانید به موقع فرزندتان را نزد یک متخصص ببرید و اگر کودک شما چنین مشکلاتی دارد، باید بدانید که ADHD در دسته نقایص مادرزادی قرار می‌گیرد.